Identiteit

Op 5 mei hield David Grossman de 5 mei lezing. Het ging over de verlamming die van identiteit kan uitgaan of, in zijn geval, hoe te ontkomen aan de patstelling tussen Israel en de bezette gebieden.
Een passage:
"Het is niet gemakkelijk toe te geven, maar in ons alledaagse leven en in de loop der jaren stollen we in het algemeen heel langzaam binnen een duidelijke, welomschreven identiteit, die vaak ook verkrampt of star is. We worden voortdurend 'in hokjes' geplaatst, door anderen en ook door onszelf, met behulp van grove, stellige algemene definities op het gebied van gender, nationaliteit, godsdienst, ras. We zijn 'man' of 'vrouw'; we zijn 'Nederlander' of 'Duitser'; we zijn 'Israelier' of 'Palestijn'; we zijn 'moslim', 'christen' of 'jood'; we zijn 'links' of 'rechts'.. "
Grossman probeert een weg te vinden in het conflict tussen Joden en Arabieren, tussen Israel en Palestina. Want na al die jaren is de Shoa dan wel afgelopen maar daarmee nog geen vrijheid door vrede gekomen voor de Israeliers noch voor de Palestijnen. Voor hem is het duidelijk: "Israel zal geen thuis worden zolang de Palestijnen geen eigen thuis hebben. De Palestijnen zullen geen thuis krijgen zolang Israel geen thuis wordt voor de Joden die er wonen. Israeliers en Palestijnen kunnen niet genieten van een gevoel van veiligheid, existentiele vastheid en levenszin als ze niet in vrede met elkaar leven. Palestijnen en Israeliers zullen geen vrede bereiken als ze niet in staat zijn het conflict ook te bezien vanuit het gezichtspunt van hun vijand. Vanuit diens wonden en diens gelijk."

Voor Grossman is de opdracht om de vrijheid te vinden in het opnieuw ontdekken van woorden, begrippen die niet van elders komen maar hemzelf.
Boeken kunnen voor lezers inspireren tot het opnieuw ijken van identiteiten. Zoals 'Misschien Esther'.
Of een van zijn eigen boeken: 'Een moeder op de vlucht voor een bericht', "over Ora, de moeder van een soldaat, die het machtige, gewelddadige mechanisme van de oorlog probeert te verslaan: ze vlucht uit haar huis, weigert de aanzeggers van het leger met het doodsbericht van haar zoon te ontvangen, en probeert hem in leven te houden door zijn levensverhaal te vertellen - de duizenden details en momenten van inspanning, toewijding, pijn en liefde waaruit allengs een mens wordt geschapen op de wereld.".
In momenten van wanhoop denkt Grossman zelf aan Etty Hillesum, vertelde hij. Deze in Middelburg geboren Nederlands-Joodse vrouw met een speciale band met Deventer, kwam in 1943 om het leven in Auschwitz. 38 jaar later werd haar dagboek over die tijd in het concentratiekamp, 'Het verstoorde leven', gepubliceerd. "Daarin schrijft ze hoe andere vrouwen niet wilden denken of voelen, omdat ze dan hun verstand zouden verliezen. Etty was soms vervuld van tederheid en bedacht dan dat zij wel het denkende hart van het kamp wilde zijn." We kunnen allemaal op ieder moment onze vrijheid verliezen, benadrukte Grossman. Door oorlog, maar ook door ziekte. "Zullen we dan de moed hebben om te wensen wat Etty wilde? Om het denkende hart te zijn?".